BJEŽANIJA IZ SRBIJE PREMA KOSOVU I METOHIJI
Piše:Marko Jokić
Prošlo je više od stotinu godina od stradanja srpske vojske,poznatoj u istoriografiji kao Albanska golgota.Namjera ovog autora je da podijeli sopstvena saznanja o ovoj golgoti sa čitaocima ovoga portala.Obzirom da jedan broj gornjepolimskih „istraživača“ iznosti niz proizvoljnosti o ovom događaju,ne navodeći izvore (ili,ako ih i pomenu,obavezno izostaju detaljni:podaci o izvoru,sa npr.stranicom knjige,godinom kada je štampana novina,itd.,što ostavlja sumnju na postojanje takvoga izvora).Da bi se objektivno predstavilo ovo odstupanje,potrebno je sagledati ovaj događaj korišćenjem dokumenata i istorijskih izvora,umjesto naknadnih „sjećanja“,novinskih članaka nastalih po izjavama savremenika,a koje su nezabilježene u bilo kojem dokumentu,već su navodno uzete od „pamtiša“,kako ih uobičajeno nazivaju oni koji hoće da „proguraju“ neutemeljne tvrdnje i iznesu svoje stavove o ovom pitanju (dosta srpskih istraživača,memoarista,istoričara će umjesto izraza odstupanje koristiti riječ bježanija).Nažalost,neki od njih idu korak dalje,pa zloupotrblajvaju poznatog veličkog pamtišu Milutina Vukovića,poznatog po nadimku Baka,stavljajući mu „u usta“ izjave koji ne pamte ni njegovi najbliži (Autor ovoga teksta je Bakin unuk,od njegove ćerke Savke).Ovim tekstom činim pokušaj da čitaocima dokumentovano ukažem na golgotu vojske i stanovništva Srbije,koji su napuštali domovinu u vrijeme velikih hladnoća,po snijegu i poledici,goli,bosi i gladni,sa sitnom djecom putujući u neizvjesnost,za koju nijesu znali ni koliko će trajati.
Moja istraživanja su zasnovana na podacima iz nekoliko dokumenata (do kojih sam ovih godina imao pristupa) i ozbiljnih studija koje tretirale ovo pitanje.
Dajem spisak korišćenih izvora za obradu ove teme:
- Dokumenata Srpske vojske za 1915.godinu (objavljena kao posebna knjiga:Veliki rat,knjiga 13);
- Sava Drinčić:Albanski motivi,Beograd,1922.g;
- Prota Tadija Kostić:Od Niša do Nikšića–Dnevnik povlačenja pred neprijateljem
(arhiva Kostić Tadije,neobjavljeni rukopis);
- Ogist Bop:Za srpskom vladom od Niša do Krfa,Ženeva,1918.Ženevska štamparija ujedinjenja (Izdanje na francuskom jezku štampano u Parizu 1916.g.);
- Gerhard Gezeman:Sa srpskom vojskom kroz Albaniju 1915-1916, Beograd,1984.g.
- Vlastimir Petrović:„Preko Čakora“,Feljton Politika br.6347,1925.god.,str.4-5
- Kosta Stojanović:Slom i vaskrs Srbije (korišćen feljton Miodraga Ječmenića,pisan po knjizi Koste Stojanovića,Večernje novosti,april-maj 2013.g)
- Sreten Dinić:Srpska vojska i bježanija kroz Albaniju i na Krfu:Ratni putopis i zabilješke,Leskovac 1922.
- L.Tomson:“Časovi iskušenja“ (Objavljeno u knjizi Golgota i vaskrs Srbije,str.570-582);
- Anri Barbi:„Iz nade u očajanje“ (Objavljeno u knjizi Golgota i vaskrs Srbije,str.582-604,Beograd,1986.g.);
- Miloš Jagodić:Novi krajevi Srbije (1912-1915.g.),Filozofski fakultet u Beogradu, 2013.g.;
- Andrej Mitrović:Prodor na Balkan-Srbija u planovima Asto-Ugarske i Njemačke,1908-1918,Beograd 1981.g;
- Radojević-Lj.Dimić:Srbija u Velikom ratu 1914-1918.,Beograd 2014.g.
- Branislav Nušić:Devestopetnaesta:trgedija jednog naroda,Beograd 2002.g;
- Milan Stojadinović:Ni rat ni pakt,Buenos Aires,1963.
Continue reading →
